نشست سخنگوی وزارت امور خارجه با اصحاب رسانه دوازدهم آبان ۱۴۰۴،
.
مقدمه:
خیلی خوش آمدید. خدمت بینندگان محترم نیز عرض سلام و ادب دارم. من طبق معمول، با یک مقدمه کوتاه شروع می‌کنم.
پیش از مقدمه، برای اینکه فراموش نکنم، خیرمقدم عرض می‌کنم خدمت دانشجویان عزیزی که امروز از دانشگاه علامه طباطبایی، در مقطع دکتری روابط بین‌الملل، مهمان ما هستند. ما سعی می‌کنیم این سنت ارتباط با دانشگاه‌ها را به‌صورت مستمر حفظ کنیم. هفته گذشته نیز میزبان جمعی از دانشجویان نخبه از دانشگاه‌های مختلف بودیم و امیدواریم این تعامل تجربه خوبی برای دوستان دانشجو باشد.
ما با مناسبت مهمی روبه‌رو هستیم. فردا، روز ۱۳ آبان، در خاطره ملت ایران به عنوان نماد تلاش برای حفظ استقلال، عزت و حریت ماندگار شده است. من پیشاپیش این روز را به همه دانش‌آموزان عزیز تبریک عرض می‌کنم.
در منطقه و در سطح بین‌المللی، تحولات بسیار سیال و صریح است. منطقه ما همچنان با معضل بزرگی به نام اشغالگری و تداوم نسل‌کشی مواجه است. اگر تا دو یا سه هفته قبل از تداوم نسل‌کشی ابراز نگرانی می‌کردیم، از زمانی که تفاهم صلح اسم من کلید خورد و قرار شد آتش‌بس در غزه برقرار شود، از مفهوم نقض آتش‌بس استفاده می‌کنیم. اما واقع امر این است که ما همچنان با استمرار نسل‌کشی و امحای دسته‌جمعی فلسطینیان در غزه و کرانه باختری روبه‌رو هستیم.
در این مدت کوتاه، از زمان طرح موضوع آتش‌بس تا امروز، بیش از ۲۰۰ فلسطینی بی‌گناه در جریان حملات رژیم صهیونیستی جان خود را از دست داده و به شهادت رسیده‌اند و بیش از ۶۰۰ نفر نیز مجروح شده‌اند. مسئولیت ضامنان آتش‌بس بیش از هر زمان دیگری روشن است و آنان مسئولیتی سنگین بر عهده دارند.
متأسفانه، ادامه بی‌عملی شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشورهایی که حامی اصلی این رژیم هستند، موجب جری شدن و تداوم بی‌کیفرمانی اسرائیل در نقض فاحش حقوق بشر شده است.
روز گذشته، روز جهانی پایان دادن به خشونت و مصونیت از مجازات برای جنایت علیه روزنامه‌نگاران بود. این روز برای همه ما بسیار مهم است و وقتی از روزنامه‌نگاری و امنیت روزنامه‌نگاران سخن می‌گوییم، ناخودآگاه توجهات به جنایاتی جلب می‌شود که در دو سال اخیر در فلسطین اشغالی رخ داده است. حدود ۲۷۰ روزنامه‌نگار و تصویربردار در جریان نسل‌کشی رژیم صهیونیستی کشته شده‌اند. این موضوع بی‌سابقه است.
اعداد و آمار چنان تکرار شده که برای ما عادی به نظر می‌رسد، اما کشتار ۲۷۰ روزنامه‌نگار در تاریخ منازعات، بی‌سابقه است و نشان می‌دهد آنچه در غزه می‌گذرد، جنگ نیست بلکه نسل‌کشی تمام‌عیار است.
در ارتباط با مناسبت ۱۳ آبان، معمولاً در همین ایام، گزارش نقض حقوق بشر در آمریکا و انگلیس منتشر می‌شود. امسال نیز اداره کل حقوق بشرِ معاونت حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، گزارشی در این زمینه تهیه کرده است که به‌زودی منتشر و اطلاع‌رسانی خواهد شد. این اقدام در راستای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ است که وزارت امور خارجه را مکلف به تهیه گزارش‌های سالانه در این خصوص کرده است.
سؤال: اجازه می‌خواهم امروز برخلاف رویه معمول، دو سؤال از خدمتتان بپرسم.
سؤال نخست من در ارتباط با افشای ایمیل‌هایی است که مربوط به سرمایه‌دار بدنام آمریکایی است؛ فردی که ارتباط‌های مشکوکی نیز با موساد داشته است. در این ایمیل‌ها، او مصرانه خواستار حمله به ایران شده است. می‌خواستم بپرسم افشای این ایمیل‌ها در این مقطع زمانی آیا معنای خاصی دارد؟
سؤال دوم من در ارتباط با برگ دیگری از جنایات رژیم صهیونیستی است؛ افشای تعرض به اسرای فلسطینی که دامنه آن چنان گسترده بود که دادستان نظامی رژیم صهیونیستی را وادار به استعفا کرد. می‌خواستم واکنش شما را بدانم.
پاسخ:
در خصوص ایمیل‌هایی که منتسب است به جفری اپستین و در آن ایمیل‌ها تأکید شده بر اقدام نظامی یا اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران، از یک جهت امر جدیدی نیست؛ این موضوع سابقه‌ای طولانی در اقدامات ضدایرانی در سامانه تصمیم‌گیری ایالات متحده آمریکا دارد.
اما نکته قابل توجه در این ایمیل‌ها این است که فردی با سابقه روشن در فساد، قاچاق انسان، قاچاق زنان و کودکان ) امری که اثبات شده و ادعای ما نیست( و همچنین با ارتباطاتی گسترده با بسیاری از متنفذان و مقامات رسمی، هم در آمریکا و هم در برخی دیگر از کشورهای غربی، چنین مواضعی اتخاذ کرده است. این موضوع از این جهت معنادار است که چنین افرادی با سابقه پلید و مجرمانه، دشمنان ملت ایران محسوب می‌شوند.
در خصوص دشمنی با ایران نیز نکته دیگری قابل توجه است. همین اواخر در یکی از نشست‌هایی که در منطقه ما برگزار شد و مدیر اطلاعات ملی آمریکا در آن سخنرانی داشت، اعتراف کرد که آمریکا طی چند دهه سیاست مداخله در امور داخلی کشورها را دنبال کرده است. او اذعان داشت که این سیاست‌ها صرفاً منجر به بروز خشونت، از بین رفتن جان انسان‌ها، وارد آمدن صدمات غیرقابل جبران به کشورهای مختلف و نهایتاً تشدید دشمنی، شکاف و تروریسم در سطح بین‌المللی شده است. این موارد را باید در کنار هم دید.
اما متأسفانه به نظر می‌رسد برخی از سیاستمداران آمریکایی از این تجربیات تلخ که برای جهان ایجاد کرده‌اند، درس نگرفته‌اند. ما امیدواریم مباحثی که در منطقه ما مطرح شده، به‌ویژه درباره جنایات و کشتارهایی که رخ داده است، هم در سطح بین‌المللی مورد بازخواست قرار گیرد و هم افکار عمومی در آمریکا و غرب به این واقعیت پی ببرند که سیاست‌های برخی سیاستمداران‌شان در قبال منطقه غرب آسیا جز ایجاد خشونت، تروریسم و نابودی نظام‌های موجود در کشورهای منطقه نتیجه‌ای نداشته است. نمونه آن را می‌توان در حوادث اخیر سوریه، رخدادهای سودان که پیش‌تر نیز منجر به تجزیه آن کشور شد و همچنین در لیبی مشاهده کرد که همگی موجب هرج‌ومرج و آشوب شده‌اند.
در خصوص سؤال دوم نیز باید گفت اتهامی‌که مطرح شده، ظاهراً این بوده که چرا این اطلاعات افشا شده است. یعنی در نظام قضایی رژیم صهیونیستی هیچ‌گاه به اصل جنایت پرداخته نمی‌شود. در واقع، درباره کشتار، شکنجه و نقض‌های فاحش حقوق بشر، نوعی بی‌کیفرمانی که در سطح بین‌المللی وجود دارد، در سطح داخلی این رژیم نیز به همان شکل در حال اجراست.
سوال:
در چند روز اخیر، اخبار ضد و نقیضی درباره تلاش‌ها برای از سرگیری مذاکرات مطرح شده است. در حالی‌که برخی منابع این موضوع را تکذیب کردند، دیروز سخنگوی دولت این خبر را تأیید کرده است. هم‌زمان، خبرهایی نیز در رابطه با سفر وزیر امور خارجه ساخته و پرداخته می‌شود. به منظور شفاف‌سازی این موضوع، بفرمایید اخیراً خبرهای پیرامون وضعیت مذاکرات چه بوده است؟ آیا پیشنهاد جدیدی از طرف مقابل به شما رسیده است؟
و سوال دوم من این است که در سفر آقای روانچی به عمان، اتهام نادرست آب آلوده وارداتی که از ایران صورت گرفته بود، از سوی عمانی‌ها تصحیح شده است یا خیر؟ یعنی آیا به این مورد پرداخته شده است یا نه؟
پاسخ:
از بخش دوم سؤال شما آغاز می‌کنم. بله، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. ما قبلاً نیز در اینجا عرض کرده بودیم که این یک خطا بوده است و به‌ناحق چنین اتهامی متوجه آب‌های وارداتی از ایران شده بود. به ما گفته شد که قرار است به‌زودی در این زمینه بیانیه‌ای صادر و توضیح داده شود که اصل ماجرا چه بوده و اتهامی متوجه کالای وارداتی از ایران نبوده است.
در رابطه با مباحث مرتبط با مذاکرات، به نظر می‌رسد برخی از اظهار‌نظرهایی که در این زمینه صورت گرفته، چندان دقیق و بر پایه مطالعه نبوده است. سؤال مشخص این بوده که آیا در جریان سفر آقای روانچی به عمان، پیامی از جانب طرف عمانی یا طرف آمریکایی به ما منتقل شده است؟ پاسخ این است که پیام رسمی خیر، چنین چیزی نبوده است.
واقعیت این است که واسطه‌های مختلف همچنان به فعالیت‌های معمول خود ادامه می‌دهند و برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها تلاش می‌کنند؛ امری که رایج و متعارف است. بله، واسطه‌ها پیغام‌ها و پس‌پیغام‌هایی را رد و بدل می‌کنند، اما این به معنای آغاز فرآیند مذاکرات میان ایران و آمریکا نبوده و به هیچ عنوان چنین تفسیری ندارد.
سوال:
ایالات متحده ادعا می‌کند که تهدید نظامی‌اش علیه ونزوئلا بخشی از کارزار مبارزه با قاچاق مواد مخدر است. با این حال، رسانه‌های آمریکایی گزارش داده‌اند که نزدیکان مارکو روبیو در عملیات‌های بزرگ قاچاق مواد مخدر دست داشته‌اند. به عنوان مثال، شوهر خواهر روبیو، اورلاندو سیسیلیا، در سال ۱۹۸۹ به جرم توزیع ۱۵ میلیون دلار کوکائین محکوم شد و بعداً با نفوذ روبیو آزاد شد. با این وصف، تهدید به استفاده از زور علیه یک کشور مستقل، به بهانه مقابله با قاچاق مواد مخدر، واقعاً چقدر وجاهت دارد؟ به عبارت دیگر، آیا قوانین بین‌المللی اجازه می‌دهند کشوری به بهانه مقابله با کارتل‌های مواد مخدر به کشورهای دیگر حمله کند؟
پاسخ:
من توضیح کوتاهی عرض کنم. ما موضع رسمی خود را بارها اعلام کرده‌ایم. تحرکات نظامی آمریکا در حوزه کارائیب و آمریکای لاتین را قاطعانه محکوم می‌کنیم و آن را مخل صلح و امنیت بین‌المللی می‌دانیم. ادعایی که در خصوص مقابله با قاچاق مواد مخدر مطرح شده است، بارها در همان منطقه امتحان شده و نتیجه آن نیز روشن است. در عرف و حقوق بین‌الملل، هیچ کشوری مجاز نیست صرفاً به بهانه مقابله با جرایم سازمان‌یافته فراملی از جمله مواد مخدر یا سایر جرایم تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی کشور دیگری را مورد تعرض قرار دهد.
حتی در کنوانسیون ۱۹۸۸ مربوط به مقابله با مواد مخدر، بند مشخصی وجود دارد که تأکید می‌کند مقابله با جرایم مرتبط با مواد مخدر، کشورها را مجاز به تعرض به حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی دیگر کشورها نمی‌کند. بنابراین، تهدیدهایی که علیه ونزوئلا و برخی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین مطرح می‌شود، هیچ وجاهت قانونی ندارد و کاملاً مغایر با اصول منشور ملل متحد در منع توسل به زور و تهدید به استفاده از زور است.
خطرناک‌تر از آن، این است که چنین اقداماتی می‌تواند به ترویج یک الگوی خطرناک در سطح بین‌المللی منجر شود. ما اخیراً نیز شاهد تهدید مشابهی علیه نیجریه بوده‌ایم. از این رو، علاوه بر آنکه اصل موضوع در آمریکای لاتین و علیه کشورهایی مانند ونزوئلا، کوبا و کلمبیا محکوم و مردود است، از این جهت نیز نگران‌کننده است که می‌تواند زمینه‌ساز اقدامات مشابه از سوی خود ایالات متحده در دیگر نقاط جهان باشد و تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود.
سؤال:
برخی کشورها در زنجیره تأمین امنیت منطقه در توافق ین تهران و واشنگتن خواسته‌اند نقش ایفا کنند. از طرفی، آقای عراقچی مصاحبه‌ای با الجزیره داشتند که در این مصاحبه، جلوگیری از سرریز جنگ به منطقه را نشانه‌ای از توان بالای ایران در مدیریت تنش با اسرائیل عنوان کردند. سوالم این است که آیا مانور تهران روی مهار جنگ به عنوان ابزار سیاسی اسرائیل از یک طرف و از طرف دیگر دغدغه کشورهای منطقه از جمله عمان، مصر و حالا قطر برای ارائه نوعی میانجیگری که به توافق خوب برای همه منجر شود، می‌توانیم مصداق این بدانیم که در نهایت کشورهای منطقه به این نتیجه رسیده‌اند که امنیت‌شان به یکدیگر گره خورده است؟ اگر بخواهم سؤال را به صورت واضح‌تر بیان کنم، این است که آیا ما در مقطعی قرار گرفته‌ایم که بالاخره امنیت توسط همه و برای همه به اولویت کشورهای منطقه تبدیل شده است؟
پاسخ:
فارغ از آن، مقدمتاً پاسخ سؤال کوتاه آخر شما، یک بله امیدوارانه است. من تصور می‌کنم تردیدی در بین کشورهای منطقه نیست که تهدید اصلی از ناحیه رژیم صهیونیستی است. ما حتی نباید کلمه «تهدید» را استفاده کنیم، زیرا تهدید زمانی است که هنوز عملی نشده باشد.
ما اکنون دو سال است که شاهد کشتار بی‌رحمانه در فلسطین اشغالی هستیم، حمله به چند کشور منطقه، ادامه اشغالگری در لبنان و سوریه و تهدیدهای مکرر علیه سایر کشورهای منطقه از جمله حمله تجاوزکارانه علیه قطر. بنابراین، اجماع کامل بین کشورهای منطقه وجود دارد که اولاً، تهدید اصلی جدی و فعال در حال حاضر رژیم صهیونیستی است و ثانیاً، کشورهای منطقه برای بیمه کردن امنیت خود، نیازمند تفاهم و توافق بین یکدیگر هستند. در این زمینه، به سخنان وزیر امور خارجه عمان که همین دیروز یا پریروز مطرح کردند، ارجاع می‌دهم. سخنان ایشان در این زمینه بسیار گویا بود.
سوال:
روز شنبه جلسه‌ای با مسئولان فوتبال کشور داشتید و خبر کوتاهی هم در این زمینه منتشر شد. اگر اجازه دهید، دو سؤال در این خصوص مطرح کنم: یکی اینکه قرعه‌کشی مرحله گروه‌بندی جام جهانی ۲۰۲۶ قرار است در آذر ماه در آمریکا برگزار شود، آیا نمایندگان ایران برای شرکت در این مراسم عازم آمریکا خواهند شد؟ و سؤال دوم اینکه با توجه به وضعیت خاص سیاسی میان ایران و آمریکا و سابقه این کشور در خودداری از صدور روادید برای نمایندگان ایران در نشست‌های دیپلماتیک، آیا در این زمینه هم تمهیدات لازم برای صدور روادید برای ورزشکاران و اعضای کادر فنی پیش‌بینی و اتخاذ شده است یا خیر؟
پاسخ:
ما امیدواریم که میزبانان، سه میزبان برای جام جهانی ۲۰۲۶، همگی متعهد به ورزش به عنوان یک امر غیرسیاسی باشند، هرچند متأسفانه در عمل شاهد این موضوع نبوده‌ایم. ما هرگونه کمکی که بتوانیم برای تسهیل مشارکت خوب و قدرتمند تیم ملی فوتبال در مسابقات ارائه دهیم، حتماً فروگذار نخواهیم کرد.
مراسم قرعه‌کشی گروه‌بندی که اشاره کردید، فکر می‌کنم نیمه آذر ماه برگزار شود. اطلاع داریم که تیم ملی فوتبال و مسئولان آن قاعدتاً درخواست روادید کرده‌اند. فرصت زیادی نداریم و واقعاً امیدواریم که دولت میزبان به تعهدات خود برای صدور روادید بدون هرگونه ملاحظه سیاسی عمل کند.
تعهدات فیفا در این خصوص روشن است. شنیدیم که ممکن است کارشکنی‌هایی در روند صدور ویزا صورت گیرد؛ امیدواریم اینگونه نباشد. فدراسیون فوتبال در هماهنگی کامل با فیفا کار را دنبال می‌کند و امیدواریم هم در رویداد مربوط به قرعه‌کشی گروه‌بندی، نمایندگان فوتبال کشورمان بتوانند مشارکت داشته باشند و هم در خرداد ماه در مسابقات تیم ملی فوتبال، ان‌شاءالله حضور قدرتمندی را ارائه دهند.
سوال:
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چند روز پیش عنوان کردند که ایران به دنبال بمب اتم نبود و نیست. از طرف دیگر، گفتند که به نظر نمی‌رسد ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم باشد. نظر شما را می‌خواستم در رابطه با اظهارات مدیر کل آژانس بین‌المللی داشته باشم، با توجه به اینکه ما شاهد بودیم که گزارش آژانس بهانه‌ای برای حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران شد.
پاسخ :
مدیر کل آنچه را که عیان است، بیان کردند. این امر بسیار واضح است که برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران همیشه صلح‌آمیز بوده و هیچ نشانه‌ای از انحراف به سمت نظامی‌شدن وجود نداشته است. این همان چیزی است که واقعاً آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌باید در راستای وظایف تخصصی و فنی خود همیشه به آن پایبند باشد و از بیان گزاره‌هایی که به نوعی تکرار ادعاها و گمانه‌زنی‌های بی‌مبنا از سوی طرف‌هایی است که تنها به دنبال جنگ و بهانه‌سازی از موضوع هسته‌ای ایران هستند، خودداری کند.
سؤال
با توجه به گزارش‌های اخیر، گفته می‌شود که برخی کشورها از جمله فرانسه و امریکا قصد دارند آزمایش‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرند و همچنین درصدد هستند سلاح‌های هسته‌ای را بر زیردریایی‌های خود نصب کنند. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که ناقض روح نظام عدم اشاعه است. برخی تحلیلگران غربی نیز معتقدند که ایالات متحده اکنون به مهم‌ترین تهدید برای نظام عدم اشاعه تبدیل شده است. موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال این اقدامات چیست؟
پاسخ :
اگر در یک کلمه بخواهم بگویم، این موضع‌گیری‌ها واقعاً مزورانه است؛ از یک‌سو نسبت به نشر و گسترش تسلیحات کشتار جمعی و سلاح‌های هسته‌ای ابراز نگرانی می‌کنند و برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشوری را که هیچ دلیل و مدرکی برای نظامی‌بودن آن وجود ندارد، تحت فشار قرار می‌دهند؛ و از سوی دیگر، بدون هیچ محدودیتی، تعهدات خود را طبق معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و سایر معاهدات بین‌المللی مرتبط با خلع سلاح یا محدودسازی تسلیحات، زیر پا می‌گذارند.
این امر بسیار جای تأسف دارد و همان نکته‌ای است که همه شاهد آن هستند: مهم‌ترین عامل انتشار تسلیحات کشتار جمعی کشورهایی هستند که خود از این تسلیحات برخوردارند، به‌ویژه ایالات متحده و دو کشور اروپایی که نام بردید.
سؤال :
بر اساس اظهارات وزیر دفاع عراق که چند ساعت پیش منتشر شده، وی اعلام کرده است که حدود ۱۰ روز پیش وزیر جنگ آمریکا با او تماس گرفته و درباره عملیات نظامی قریب‌الوقوع آمریکا در منطقه اطلاع داده و از او خواسته این موضوع را به گروه‌های مسلح عراقی منتقل کند تا از هرگونه دخالت خودداری کنند. با توجه به روابط جمهوری اسلامی ایران با این گروه‌ها، آیا در این زمینه از طریق مجاری دیپلماتیک یا کانال‌های رسمی، تماسی با ایران برقرار شده است؟ و آیا سفر دو هفته پیش مشاور امنیت ملی عراق به تهران و دیدارهای وی با وزیر امور خارجه و دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران، حامل پیامی از سوی عراق یا آمریکا در این خصوص بوده است؟
پاسخ :
ما در هر گفت‌وگویی که با کشورهای همسایه‌مان از جمله عراق داشته باشیم، درباره موضوعات امنیت منطقه و مباحثی مرتبط با امنیت ملی هر دو کشور، حتماً گفت‌وگو داریم.
این موضوع و این تهدیدها را نوعی مداخله در امور داخلی عراق، به‌ویژه در آستانه انتخابات می‌دانیم که با هدف التهاب‌زایی و تأثیرگذاری در فرآیندهای داخلی یک کشور مستقل صورت می‌گیرد.
قطعاً این تهدیدها هم مغایر با حاکمیت ملی و اصل احترام به استقلال عراق و هم صرفاً نشانگر ماهیت مداخله‌جو و تجاوزکارانه آمریکا است.
بدون تردید، اینگونه التهاب‌زایی‌ها تأثیری در عزم مردم عراق برای آنکه هر آنچه را شایسته می‌دانند و به نفع مردم و امنیت کشور خود تشخیص می‌دهند، انجام دهند و تصمیم بگیرند، نخواهد داشت.
سوال:
آقای عراقچی در مصاحبه با شبکه الجزیره اظهار داشتند که امکان دستیابی به یک توافق عادلانه وجود دارد، اما واشنگتن شرایط غیرقابل قبولی ارائه کرده است. ایشان همچنین گفته‌اند که از طریق مذاکرات غیرمستقیم می‌توان به نتیجه رسید. سؤال این است که آیا شروط مطرح‌شده، در پیام‌هایی که میان ایران و آقای ویتکاف رد و بدل می‌شود، تغییر یا افزایش یافته است؟ و آیا ایران نیز شروط خود را از این طریق منتقل کرده است یا خیر؟
همچنین با توجه به اینکه ما در میانه مذاکرات مورد تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا قرار گرفتیم، اگر بنا باشد مذاکرات از سر گرفته شود، آیا تیم مذاکره‌کننده ایران تغییر خواهد کرد یا سازوکارها به شکل سابق ادامه می‌یابد؟
پاسخ:
خیلی شما جلو رفتید. هر وقت به آن مرحله برسیم، قاعدتاً در مورد مباحث مرتبط با گروه مذاکره‌کننده و سایر جزئیات تصمیم‌گیری خواهد شد.
اما شرایط و موضوعات مرتبط با مذاکره روشن است و امری نیست که بخواهیم تکرار کنیم. حقوق و منافع ملت ایران باید محترم شمرده شود و طرف‌های مقابل باید بپذیرند که جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصول مسلم حقوق بین‌الملل و معاهده منع اشاعه، از حقوق غیرقابل کتمان برخوردار است.
بدون تردید، در هیچ مذاکره‌ای قرار نیست به‌صورت یک‌سویه از حقوق مسلم خود بگذریم. اگر این فهم، درک و واقع‌گرایی در طرف‌های مقابل ایجاد شود، می‌توان گفت شرایط برای گفت‌وگویی معنادار فراهم خواهد شد. اما در شرایط فعلی، فکر نمی‌کنم در آن نقطه قرار داشته باشیم.
سوال:
موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدات اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه لبنان- از جمله تهدیداتی مبنی بر ورود به خاک لبنان و خلع سلاح گروه‌های مقاومت- چیست؟
پاسخ:
تهدید علیه لبنان امر جدیدی نیست، بلکه تهدیدی مستمر است. در این مدت که تفاهم آتش‌بس برقرار بوده، طی چند ماه گذشته بیش از پنج‌هزار مورد نقض آتش‌بس از سوی رژیم صهیونیستی صورت گرفته است.
در همین روزهای اخیر نیز این رژیم به‌صورت مکرر غیرنظامیان لبنانی را به شهادت رسانده و شمار زیادی از اهداف غیرنظامی را که به نظر ما توسعه و آبادانی لبنان را هدف قرار می‌دهند، مورد حمله قرار داده است.
در اینکه اقدامات و تهدیدهای رژیم صهیونیستی مطلقاً ناقض حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد است، تردیدی وجود ندارد؛ اما رژیم صهیونیستی هیچ‌گاه به قواعد و مقررات حقوق بین‌الملل وقعی ننهاده است.
لبنان به عنوان کشوری مستقل و صاحب حاکمیت، برای حفظ امنیت و عزت خود حق دفاع از خویش را دارد و قاعدتاً برای دفاع از امنیت، عزت و حاکمیت یک کشور، باید لوازم و ابزارهای لازم نیز وجود داشته باشد.
سؤال:
سؤالم بر اساس پرسشی است که همکارمان از شبکه الجزیره از شما مطرح کردند. ما پیش‌تر توییتی از آقای سید نظام‌الدین موسوی، نماینده پیشین مجلس داشتیم که درباره موضوع حشد الشعبی صحبت کرده و در پایان توییت خود اشاره کرده بودند که «سقوط سوریه مقدمه حمله هوایی به ایران بود و سقوط عراق مقدمه حمله زمینی است». سؤالم این است که اولاً از نظر شما چقدر احتمال دارد چنین سناریویی در عراق رخ دهد؟ و ثانیاً با توجه به این مباحث، اهمیت موضوع برای جمهوری اسلامی ایران تا چه اندازه است و ایران تا چه حد به امنیت مرزهای غربی خود اهمیت می‌دهد؟
پاسخ :
(اهمیت این موضوع) فوق‌العاده زیاد است. امنیت مرزهای ما، امنیت کل منطقه است. بنابراین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با دقت و به‌صورت ۲۴ ساعته تحرکات و تحولات را رصد می‌کنند و در تماس نزدیک با کشورهای همسایه، به‌ویژه عراق، هستند.
ما نشان داده‌ایم که در دفاع از خود، در دفاع از عزت، استقلال و حریم ایران، با تمام وجود و با تمام توان ایستادگی می‌کنیم. اطمینان داریم که امنیت، احترام، استقلال و عزت برای همه کشورهای همسایه ما، به‌ویژه عراق، نیز به همان اندازه که برای ما اهمیت دارد، برای آنان نیز مهم است و آنان قطعاً قادر و توانمند هستند که از خود در برابر هرگونه شرارتی دفاع کنند.
به هر حال، ما در منطقه‌ای قرار داریم که همواره باید آمادگی‌های خود را حفظ کنیم، زیرا با رژیمی‌شرور مواجه هستیم که هیچ قاعده قانونی را رعایت نمی‌کند.
سؤال:
سؤال من این است که آیا مصر به میانجی جدیدی در مذاکرات ایران و آمریکا تبدیل شده است، با توجه به آنچه وزارت خارجه مصر چند روز پیش درباره تماس تلفنی میان گروسی و آقای عبدالعاطی و آقای عراقچی اعلام کرده بود، گفته شد که ظاهراً موضوع احیای توافق نیز در دستور کار وزارت خارجه مصر است. آیا مصر در حال ایفای نقش میانجی جدیدی میان ایران و آمریکا است؟
پاسخ:
پاسخ هر دو بخش سؤال شما خیر است. همانطور که پیش‌تر عرض کردم، اینکه واسطه‌ها یا کشورهای مختلف با ما و با طرف‌های دیگر گفت‌وگو کنند، امر جدیدی نیست. آن‌ها تلاش می‌کنند دیدگاه‌های دو طرف را بشنوند و اگر بتوانند، در نزدیک کردن این دیدگاه‌ها کمک کنند،
اما این تماس‌ها به معنای شکل‌گیری یک روند میانجیگری نیست. خیر، چنین چیزی در جریان نیست.
سؤال:
«آن‌قدر تسلیحات اتمی داریم که می‌توانیم جهان را ۱۵۰ بار نابود بکنیم.» واکنش دستگاه دیپلماسی ایران به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا، با توجه به مواضعی که درباره ایران داشته، چیست؟
پاسخ:
انتظار دارید من در برابر این سؤال چه جوابی بدهم؟ این اظهارنظر به اندازه کافی گویا است و نیاز به تشریح و تبیین ندارد. اینکه ما از توانمندی‌ای برخوردار هستیم که کره زمین را که متعلق به نه‌تنها تک‌تک آدم‌ها، بلکه به همه موجودات این کره زمین است، می‌توانیم ۱۵۰ بار زیر و رو بکنیم، نمی‌دانم آیا واقعاً افتخار دارد؟
ما به‌عنوان ملت ایران همیشه افتخار کرده‌ایم که دنبال صلح، همکاری و زیستِ مسالمت‌آمیز با همه جهان هستیم و در عین حال گفته‌ایم که در دفاع از عزت و حریم خودمان نیز قاطعانه عمل می‌کنیم.
سؤال:
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی ادعا کرده که تحرکاتی در برخی سایت‌های هسته‌ای ایران در حال انجام است و بحث‌هایی را هم دوباره در خصوص حضور بازرسان در ایران مطرح می‌کند. سؤالم این است که با توجه به اظهاراتی که چند وقت پیش آقای غریب‌آبادی عنوان کردند—ایشان گفتند که درخواست‌هایی از آژانس برای بازرسی مطرح شده— و روند آن که می‌دانم که باید به شورای عالی امنیت ملی برود، اما می‌خواهم بدانم آیا در حال حاضر بازرسی در ایران حضور دارد؟ و آیا برنامه یا مذاکرات جدیدی بین ایران و آژانس در دستور کار است که قرار باشد صورت بگیرد یا کلید بخورد؟
پاسخ:
اظهارنظرهای متناقض و آنچه که در راستای صلاحیت‌های آژانس نیست، حتماً کمکی به روند همکاری‌های ما و آژانس نمی‌کند.
در مورد نحوه همکاری‌ها (بین ایران و آژانس) تکلیف خیلی روشن است. من باز هم تأکید می‌کنم: ما همچنان عضو معاهده منع اشاعه هستیم و متعهد به موافقت‌نامه پادمان. هم‌زمان، ما قانون مصوب مجلس را داریم که مسیر را روشن کرده است. مواردی که آژانس بخواهد بازرسی داشته باشد، بر اساس همان رویه و شیوه‌نامه انجام می‌شود. شورای عالی امنیت ملی تصمیم‌گیری می‌کند و مجوزهای لازم را صادر می‌کند.
هفته گذشته، فکر می‌کنم به این موضوع اشاره کردم که بازرسی از برخی تأسیسات هسته‌ای ما—مثلاً نیروگاه بوشهر برای سوخت‌گذاری—لازم است و باید انجام شود؛ یا رآکتور تحقیقاتی تهران که تولیدکننده حجم زیادی از رادیو داروهای مصرفی بیماران کشور است، باز یک امر متعارف است که باید انجام شود. تا جایی که بنده اطلاع دارم، حداقل روند بازرسی از این دو سایت در حال انجام است.
سؤال:
آقای جواد لاریجانی در یک مصاحبه فرمودند که ایران می‌تواند در کمتر از دو هفته بمب اتم بسازد، اما فتوای رهبری مانع شده است. این در حالی است که ما اعلام می‌کنیم غنی‌سازی نمی‌کنیم. می‌شود بفرمایید نظر دستگاه دیپلماسی درباره این بیانات چیست؟
سوال دیگر اینکه، راجع به مذاکرات زیاد صحبت شد، ولی یک سؤال مشخص وجود دارد در این خصوص که خانم سخنگوی دولت اعلام کردند پیامی دریافت شده؛ آیا پیام جدیدی دریافت شده یا خیر؟
پاسخ:
من یک بار دیگر هم امروز گفتم: خیر. پیام جدیدی دریافت نشده است، به آن معنا که اشاره شده بود در جریان سفر آقای روانچی به مسقط پیامی از طرف مقابل ارائه شده؛ خیر، چنین چیزی اتفاق نیفتاده است.
در مورد برخی اظهارنظرها، (باید عرض کنم) اظهارنظر آزاد است. صاحب‌نظران و کارشناسان ممکن است برداشت‌های خودشان را درباره موضوعات مختلف، از جمله موضوع هسته‌ای اعلام کنند. این به هیچ عنوان بازتاب‌دهنده موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران نیست. موضع رسمی ما توسط سخنگویان رسمی ما بیان می‌شود. ما همیشه گفته‌ایم برنامه هسته‌ای ما صلح‌آمیز بوده است و گزارش‌های آژانس نیز مؤید همین موضوع است.
سؤال:
در ماجرای سودان، دولت سودان، امارات متحده عربی را متهم به دخالت و حمایت از جریان‌هایی کرده که فجایعی را در این کشور رقم زده‌اند. هم‌زمان شاهدیم که در عراق نیز امارات متهم به دخالت‌هایی برای حمایت از یک جریان خاص علیه دولت مرکزی است. با توجه به اینکه ما با امارات بر سر سه جزیره ایرانی خلیج فارس هم اختلاف داریم، موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال سیاست‌های امارات متحده عربی را چگونه توصیف می‌کنید؟
پاسخ:
البته ما این موضوعات را با یکدیگر خلط نمی‌کنیم. موضوع جزایر ایران کاملاً روشن است؛ این جزایر بخش لاینفک سرزمین جمهوری اسلامی ایران هستند و ما هیچ ادعایی را مطلقاً در مورد این جزایر یا هر بخش دیگری از سرزمین ایران عزیز نمی‌پذیریم.
اتفاقاتی که در سودان و برخی دیگر از کشورهای منطقه در حال وقوع است، واقعاً مایه نگرانی است. هرگونه مداخله در امور داخلی این کشورها مضر است و ثابت شده که این مداخلات جز کشتار و هرج‌ومرج، نتیجه‌ای به بار نمی‌آورد.
سودان در مقطعی با جریاناتی مواجه شد که به اسم آوردن دموکراسی و حقوق بشر، کشور را به دو نیم کردند و متأسفانه پس از آن نیز درگیری‌های داخلی ادامه پیدا کرد. اکنون حوادثی که در شهر فاشر اتفاق افتاده، به‌ویژه کشتار جمعی غیرنظامیان، بسیار تکان‌دهنده است.
ما از همه طرف‌های درگیر خواستیم که ضمن حمایت از دولت مرکزی، به مسئولیت‌های خود عمل کنند. معتقدیم هرگونه مداخله در امور داخلی سودان و سایر کشورهای منطقه موجب خسران و آسیب‌های فراوان، نه‌تنها برای آن کشورها بلکه برای کل منطقه خواهد بود.
سؤال:
آقای عراقچی در مصاحبه اخیرشان گفتند که آمریکایی‌ها برای مذاکره عجله‌ای ندارند، ما هم نداریم. می‌خواهم بدانم با توجه به وضعیت اقتصادی و بحث تحریم‌هایی که داریم، آیا این بی‌عجله‌بودن به نفع ما تمام خواهد شد؟
پاسخ:
وقتی طرف مقابل به دنبال زیاده‌خواهی است و به هیچ حد و مرزی قانع نیست، آیا شما به‌عنوان بخشی از ملت ایران این مجوز را می‌دهید که مذاکره‌کنندگان شما وارد چنین مذاکره‌ای شوند؟
همیشه هم وزیر محترم امور خارجه کشورمان اعلام کرده‌اند و هم این یک اصل منطقی است که برای رسیدن به یک نتیجه معقول و منطقی در هر فرایند مذاکراتی، طرفین باید منافع و نگرانی‌های مشروع و منطقی یکدیگر را بپذیرند. هر زمان که این اتفاق بیفتد، حتماً ما از استفاده از ابزار دیپلماسی دریغ نخواهیم کرد.
سؤال:
سؤال بنده در مورد آخرین وضعیت روابط دیپلماتیک ایران با آلمان و اتریش است. تعطیلی کنسولگری‌های ایران در فرانکفورت، مونیخ و هامبورگ مشکلات زیادی را برای هم‌وطنان مقیم آلمان ایجاد کرده است. آیا وزارت خارجه اقدامی‌برای مذاکره با آلمان جهت بازگشایی این کنسولگری‌ها انجام داده یا نه؟ در رابطه با اتریش هم، با توجه به اینکه سفارت این کشور در ابتدای تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی تعطیل شد و صدور روادید هم متوقف گردید، لطفاً بفرمایید آخرین وضعیت چگونه است؟
پاسخ:
در مورد اتریش، سفیر اتریش در سفارت مستقر شده است. به ما گفتند که مشغول تمهیدات لازم هستند برای فعال کردن بخش‌های مختلف، از جمله در حوزه کنسولی و روادید.
راجع به آلمان، بله؛ تعطیلی کنسولگری‌های ما زحمت زیادی برای شهروندان ایرانیِ مقیم آن کشور ایجاد کرد، اما ما سعی کردیم با تمهیدات مختلف، مشکلات را کمتر بکنیم. سفارت ما در برلین فعالیت‌های کنسولی خود را بسیار افزایش داده است.
ما اخیراً در گفت‌وگوهایی که با طرف آلمانی داشتیم، موفق شدیم مجوزهای لازم را برای فعال کردن سرکنسولگری در بُن اخذ کنیم. در سایر موارد هم مذاکرات با طرف آلمانی ادامه دارد.
سؤال:
شرق کشور ما با بحران جدی آب روبه‌رو است؛ مشخصاً شهر زیارتی مشهد که بیش از ۳۰ میلیون زائر در سال را پذیرا است، با بحران جدی آب مواجه است. در سال گذشته بنابر اعلام رسمی، دولت افغانستان تنها ۱۶ درصد از حقآبه هیرمند را پرداخت کرده است. الان با چند مسئله روبه‌رو هستیم: یکی این است که در مورد تأمین آب مشهد، که ما وضعیت مبهمی درباره حقآبه هریرود داریم و به نظر می‌رسد که نبود رژیم حقوقی مشخص در مورد این رودخانه بین ما و افغانستان، خود یکی از مشکلات است. در این زمینه، آیا وزارت امور خارجه برنامه‌ای در دستور کار برای تنظیم رژیم حقوقی دارد و چه اقداماتی انجام شده است؟
در خصوص هیرمند هم، با توجه به اینکه چند هیئت از افغانستان در ماه‌های اخیر به ایران آمده‌اند و هیئتی از طرف ما—حتی وزیر ما—به افغانستان رفت و مذاکراتی انجام داد، می‌خواهم بدانم چه اقدامات عملی صورت گرفته تا در سال آبی جدید وضعیت مناسب‌تری داشته باشیم؟
پاسخ:
موضوع حقآبه، موضوعی است که واقعیت آن این است، ما نسبت به عملکرد افغانستان ناراضی هستیم؛ این یک واقعیت است. در عین حال، ما از هر فرصتی استفاده کرده‌ایم تا مقامات ذی‌ربط در افغانستان را به انجام تعهداتشان، هم طبق معاهده هیرمند—که یک معاهده مشخص با تعهدات مشخص است—و هم در رابطه با هریرود مجاب کنیم.
نبود موافقت‌نامه مکتوب در رابطه با حقآبه هریرود به این معنا نیست که در این زمینه قاعده‌ای وجود ندارد. بر اساس عرف بین‌الملل، طرف بالادست تعهداتی دارد. اخیراً شنیده‌ایم که بند سلما برای کشت پاییزه باز شده و امیدواریم که این جریان (آب) به سد دوستی برسد.
سفری که آقای غریب‌آبادی به کابل داشتند، سفر مهمی‌بود. در مورد سه موضوع مهم گفت‌وگو شد که یکی از آن‌ها همین بحث حقآبه بود. تفاهم شد که ظرف مدت کوتاهی کمیته‌های مربوط به موضوع حقآبه و آب از طرف افغانستان و ایران تشکیل شوند و نشست‌هایی برگزار کنند. خیلی فنی و مشخص، نکات مدنظر و مورد تأکید ما بیان شده و ما امیدواریم از رهگذر این رفت‌وآمدها و مراودات بتوانیم حقآبه ایران را—هم از هیرمند و هم از هریرود—تأمین بکنیم.
سؤال:
در قبال پرونده هسته‌ای و همین‌طور مذاکره با آمریکا صحبت می‌کنید، ولی ترجمه هر کدام از این اظهارنظرها بر روی پرونده هسته‌ای ما تأثیر می‌گذارد. آیا وزارت امور خارجه به دنبال یکپارچه‌سازی اظهارنظرها در این زمینه است؟
و سؤال دوم، در تکمیل سؤال قبلی که دوست عزیزمان مطرح کرد، این است که سفیر روسیه در تهران اعلام کرده که چشم‌انداز مثبتی برای عادی‌سازی روابط بین ایران و سوریه وجود دارد. آیا در آینده نزدیک نماینده ویژه (ایران در) امور سوریه به دمشق سفر خواهد کرد یا خیر؟ من دو هفته پیش هم از حضرت‌عالی پرسیدم در رابطه با نقش و تعاملی که روسیه با دولت انتقالی و تیم آقای جولانی قبل از سقوط اسد داشت. به نظر می‌رسد که ما می‌توانیم فارغ از زمین روسیه با دمشق مذاکرات خود را پیش ببریم.
پاسخ:
این را من به‌عنوان یک اظهارنظر از شما می‌شنوم، ولی سوالی که مطرح کردید در مورد یکپارچه سازی، ما یک جامعه باز هستیم؛ اظهارنظرها در مورد موضوعات مختلف از جمله حوزه سیاست خارجی بیان می‌شود.
ما به‌عنوان دستگاه سیاست خارجی، حتماً باید با سعه‌صدر دیدگاه‌های مختلف را بشنویم. اعتقاد ما بر این است که همه کارشناسانی که در رابطه با موضوعات سیاست خارجی اظهارنظر می‌کنند، حتماً با حسن نیت و از روی دلسوزی سخن می‌گویند.
در عین حال، هر جا که موضوع به مواضع رسمی‌کشور ربط پیدا کند، مواضع رسمی‌توسط سخنگویان رسمی‌کشور بیان می‌شود؛ مواضعی که در چارچوب «عزت، مصلحت و حکمت» تدوین می‌شود و به‌عنوان موضع نظام در سطح بین‌المللی مطرح خواهد شد.
سؤال:
با پایان قطعنامه ۲۲۳۱ و صدور بیانیه ایران، چین و روسیه، آیا ایران فرصت‌های جدیدی برای همکاری با روسیه یا چین در حوزه فناوری هسته‌ای یا دفاعی می‌بیند؟
پاسخ:
ما در زمانی که قطعنامه ۲۲۳۱ وجود داشت نیز همکاری‌هایی را با هر دو کشور، روسیه و چین داشتیم. بخشی از این همکاری‌ها که مرتبط با محدودیت‌های تسلیحاتی و دفاعی بود، چند سال قبل منقضی شد. طبیعی است که اکنون همکاری‌های ایران با روسیه و چین در چارچوب موافقت‌نامه‌های دوجانبه‌ای که با این دو کشور داریم، به قوت خود باقی است و با جدیت از سوی طرفین دنبال می‌شود.
سؤال
سؤالی که داشتم درباره نشست پنج‌شنبه گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل است که قرار بوده وضعیت حقوق بشر در ایران را بررسی کنند. علاوه بر گزارش ادعایی که گزارشگر ویژه سازمان ملل مطرح کرد، رئیس کمیته ویژه حقیقت‌یاب هم اتهام‌هایی را متوجه ایران کرد و تلاش نمود با طرح این اتهام‌ها و ادعاها، موضوع تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به ایران را سفیدشویی کند و حتی آن را از توجهات عمومی خارج سازد. موضع وزارت امور خارجه را در این رابطه می‌خواستم بدانم.
پاسخ :
ما یک موضع در رابطه با گزارش‌های موسوم به «گزارش‌های کشوری» روشن داریم. معتقدیم که اساساً نصب گزارشگر ویژه برای موضوع حقوق بشر ایران، یک اقدام سیاسی بوده و مشروعیت ندارد. این اقدام از جانب چند کشور غربی صورت گرفته و از ابتدا تا امروز ادامه یافته است.
در مورد کمیته حقیقت‌یاب نیز تکلیف روشن است. کمیته‌ای بود که توسط وزیر خارجه پیشین آلمان بنیان نهاده شد و متأسفانه ملغمه‌ای از ادعاها و اتهام‌های نادرست را علیه ایران در مقاطع زمانی مختلف مطرح کرده است.
نکته‌ای که شاید حائز اهمیت باشد این است که در این گزارش، علیرغم اینکه مملو از ادعاهای بی‌اساس در رابطه با موضوع حقوق بشر است، جنایت رژیم صهیونیستی آن‌قدر محرز و روشن بوده که نتوانستند از آن عبور کنند. در گزارش مزبور صراحتاً اقدام رژیم صهیونیستی در تعرض علیه جمهوری اسلامی ایران، مردود دانسته شده و به‌عنوان نقض حقوق بین‌الملل شناخته شده است.
سؤال:
سؤال اول درباره گفت‌وگوهای ایران و آمریکاست. ایران اغلب تکرار می‌کند که ایالات متحده باید «جدیت خود را برای از سرگیری گفت‌وگوها نشان دهد». سؤال من این است که این عبارت دقیقاً از نظر ایران چه معنایی دارد؟ چه شرایطی از دید تهران برای از سرگیری مذاکرات با آمریکا قابل‌قبول خواهد بود؟
سؤال دوم درباره ونزوئلاست. آیا ونزوئلا در صورت حمله احتمالی از سوی آمریکا، از ایران درخواست حمایت نظامی‌کرده است؟ و اگر چنین درخواستی مطرح شود، آیا ایران آماده است به ونزوئلا کمک نظامی ارائه دهد؟
پاسخ:
در مورد ونزوئلا، ونزوئلا به‌عنوان یک کشور مستقل با مردمانی مصمم، حتماً به‌خوبی از عهده دفاع از خود برخواهند آمد. ما به‌عنوان کشوری که سابقه روابط خوب با ونزوئلا داریم، در چارچوب احترام و منافع متقابل، حتماً در قالب موافقت‌نامه‌ها و تعهداتی که نسبت به یکدیگر داریم، همکاری‌های خود را با این کشور در حوزه‌های مختلف ادامه خواهیم داد.
در رابطه با موضوع مذاکرات ایران و آمریکا، نکته‌ای که همیشه در هر تحلیل یا گفت‌وگویی درباره این مبحث باید مدنظر قرار گیرد، این است که ایران در حین یک مذاکره دیپلماتیک مورد حمله آمریکا قرار گرفت. طبعاً حمله رژیم صهیونیستی هم حتماً با همدستی و همکاری آمریکا بوده است. این را ایرانیان هیچ‌وقت فراموش نخواهند کرد.
آمریکا نشان داده که به لوازم یک مذاکره مبتنی بر منافع متقابل پایبند نیست. زمانی می‌توان از وجود شرایط لازم برای یک مذاکره معقول بین دو طرف صحبت کنیم که هر دو طرف قائل به وجود منافع و نگرانی‌های مشترک باشند و این نگرانی‌ها را بپذیرند.
آمریکا متأسفانه همچنان اصرار دارد که خواسته‌ها و مطامع خود را به‌صورت یک سویه و بدون توجه به منافع و نگرانی‌های طرف مقابل پیش ببرد و قطعاً در رابطه با ایران، چنین روشی که اساساً مذاکره نیست و نوعی دیکته کردن است، جواب نخواهد داد.
سؤال در مجلس، تذکر شفاهی از سوی یکی از نمایندگان مجلس، آقای کوچک‌زاده، به وزارت امور خارجه داده شده که چرا معاون کنسولی وزارت خارجه بدون کسب نظر مجلس اقدام به امضای موافقت‌نامه سایبری در ویتنام کرده است. آیا چنین چیزی صحت دارد و این موافقت‌نامه در چه موضوعی است؟
پاسخ:
این موافقت‌نامه در واقع مربوط به سندی است که یا عهدنامه‌ای است که به‌تازگی برای امضا توسط کشورهای مختلف مفتوح شده است. این موافقت‌نامه مربوط به مقابله با جرایم سایبری است که در طول سه تا چهار سال گذشته در سطح سازمان ملل متحد مورد مذاکره قرار گرفته است.
ما طبق قوانین جاری و مقررات لازم‌الاجرا برای امضای هر سند بین‌المللی موظف هستیم اجازه‌نامه لازم را از هیئت دولت اخذ کنیم. این امضا صرفاً در حد امضای موقت محسوب می‌شود و تعهدی را برای عضویت ما در آن سند ایجاد نمی‌کند.
برای اینکه به عضویت آن سند دربیاییم. حتماً باید مراحل تصویب طی شود، مجلس شورای اسلامی آن را تأیید کند و مراحل بعدی نیز انجام شود تا ابلاغ گردد. بنابراین تا این لحظه، تنها موافقت در حد امضای موقت بوده است.
سؤال:
اولین سؤال اینکه آیا آقای پوتین به تهران می‌آیند یا خیر؟ و سؤال دوم اینکه آقای ترامپ گفته است حمله به ایران به هموار شدن مسیر صلح کمک کرده است و عربستان نیز آمادگی دارد به توافق ابراهیم بپیوندد. نظر شما در این باره چیست؟
پاسخ:
در مورد سؤال اول شما، باید از دفتر آقای رئیس‌جمهور سؤال شود؛ حداقل بنده در این مورد اطلاعی ندارم.
در خصوص صحبت‌هایی که درباره تعرض به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران از سوی مقام‌های آمریکایی مطرح می‌شود، باید بگویم هر بار که طرف‌های آمریکایی به این قانون‌شکنی آشکار و تجاوز نظامی علیه ایران افتخار می‌کنند، در واقع مسئولیت و گناه خود را سنگین‌تر می‌سازند.
حمله به یک کشور و تعرض به حاکمیت ملی یک دولت مستقل به هیچ عنوان افتخار ندارد. ادعایی هم که مطرح می‌کنند، صرفاً ادعایی بی‌اساس است. اینکه حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را تسهیل‌کننده اتفاقات دیگر بود، همه می‌دانند که اینها صرفاً توجیهاتی برای خشنود کردن رژیم صهیونیستی است.
سؤال:
آیا مذاکرات به ظاهر مثبت بین چین و آمریکا تأثیری در سیاست خارجی و حمایت‌های ضد تحریمی چین از ایران خواهد داشت؟
پاسخ:
ایران و چین به عنوان دو کشور مستقل که سابقه طولانی همکاری با همدیگر دارند، عرض کردم موافقت‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین خیلی روشن تعهدات متقابل را ترسیم کرده است، فارغ از سایر تحولات، به همکاری‌های خودشان با جدیت ادامه خواهند داد.
هم چین به عنوان یک کشور بسیار اثرگذار در جنوب جهانی و هم جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور اثرگذار در منطقه و در سطح بین‌المللی، در سطوح بالای رهبری مصمم هستند که روابط خودشان را در حوزه‌های مختلف ادامه دهند و ان‌شاءالله منافع این همکاری مستمر مبتنی بر منافع متقابل برای مردم هر دو کشور بیش از پیش خواهد بود.
سؤال:
آقای دکتر، آقای عراقچی در جریان سفری که به تبریز داشتند، با خانواده زندانی ایرانی در ترکیه، آقای بیضایی، دیداری داشتند. ایشان از بهمن‌ماه سال گذشته بازداشت شده‌اند. می‌خواستم درباره آخرین روند پیگیری‌های وزارت امور خارجه در خصوص این پرونده توضیح بفرمایید. آیا ترکیه به شما اعلام کرده که چه اتهامی متوجه آقای بیضایی است و علت دستگیری ایشان چه بوده است؟
سؤال دوم مربوط به مصوبه اخیر شورای امنیت سازمان ملل در روز جمعه درباره موضوع صحرای غربی است. در این مصوبه، به نوعی اداره امور دفاعی و سیاست خارجی این منطقه تحت نظارت مراکش پذیرفته شده که با مخالفت الجزایر و جبهه پولیساریو مواجه شده است. نظر جمهوری اسلامی ایران در خصوص این مصوبه چیست؟
پاسخ:
در مورد سؤال اول، دیداری که صورت گرفته در راستای حمایت از اتباع ایرانی است که ممکن است در هر نقطه‌ای از دنیا با مشکلی مواجه شده یا گرفتار شده باشند. خانواده آقای بیضایی درخواست داشتند که مطالب خود را منتقل کنند و از این فرصت استفاده کرده و دیداری با آقای وزیر انجام دادند. موضوع ایشان، همانند سایر هموطنانی که در هر جای دنیا دچار مشکلی شده باشند یا احیاناً اتهامی متوجهشان باشد، به عنوان یکی از وظایف وزارت امور خارجه با جدیت در حال پیگیری است.
در مورد قطعنامه صادر شده در شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره وضعیت صحرای غربی، موضع جمهوری اسلامی ایران روشن است. ما همواره از حق تعیین سرنوشت مردم صحرای غربی حمایت کرده‌ایم.
جمهوری اسلامی ایران، مسؤولیت سازمان ملل متحد در قبال مردم صحرای غربی و «حق مسلم آن‌ها برای تعیین سرنوشت خود» را، همانطور که «در قطعنامه‌های مربوطه سازمان ملل متحد» آمده است، مجدداً تأیید می‌کند.
ما خواستار تعهد جدی و محترمانه به مذاکرات تحت حمایت سازمان ملل متحد هستیم که با «حسن نیت» و «بدون پیش‌شرط»، «مطابق با منشور سازمان ملل متحد» و «با هدف دستیابی به یک راه‌حل عادلانه، پایدار، جامع و مورد قبول طرفین» انجام شود.
امیدواریم این مصوبه سازمان ملل متحد زمینه‌ساز تحقق حق تعیین سرنوشت مردم صحرای غربی باشد و موجب پیچیده‌تر شدن مشکلات نشود.